Toen hij tien jaar geleden bij hoogspanningsnetbeheerder Tennet begon plannen digitaal voor te bereiden met beschikbare data, dacht Bert van Dijk dat het digitaal werken in tien jaar wel standaard zou zijn. Nog steeds echter werkt volgens hem 95% van de planvoorbereiders met papier. Met zijn bedrijf PIM.info helpt hij projectmanagers  en beleidsmakers bij het geheel digitaal opstellen van ruimtelijke plannen door hen te voorzien van relevante data.

Ook na zes jaar PIM.info ziet Van Dijk het werk nog niet afnemen, en hij denkt nog zeker tien jaar te kunnen doorgaan. “De Omgevingswet gaat er verandering in aanbrengen: die dwingt overheden digitaal te gaan werken. Gelderland loopt er al in voorop, daar is heel veel data al als open data ontsloten. Nu moeten nog meer mensen het te weten komen. Want als je niet weet wat er is, ga je er ook niet naar op zoek.”

‘Niet alleen open gooien, ook communiceren’

Hij pleit daarom niet alleen voor transparantie, maar ook op bewust nadenken over wie er baat bij de gegevens heeft. “En dan moeten overheden ook contact leggen met deze partijen, zodat ze op het juiste spoor worden gezet. Dat tweede wordt vaak overgeslagen, en dan gat het mis. Dan wordt een portaal alleen door insiders gebruikt en is er geen democratisch effect. We moeten niet vergeten dat we in het stenen tijdperk leven qua open data. We zijn nog maar net aan emails en internet gewend, en hebben nog een heel leerproces te gaan wat betreft de toepassingen ervan.”

Het belang van open data is immens, zo ervaart hij zelf keer op keer. “Bij het maken van plannen voor een rondweg langs t Harde, bleek uit open data heel snel dat de gebieden rond het dorp sterk beschermd waren door EHS en Natura 2000, en dat er veel woningen en boerderijen omheen liggen. 

Door met open data een kaart te maken waarop alle dilemma’s inzichtelijk waren, was de afweging in een keer duidelijk. Via de website van de provincie werd de maatschappelijke discussie openlijk gevoerd: E-participatie met open data.  En uiteindelijk bleek aanpassing van de bestaande weg door ’t Harde de beste oplossing.”  

Zijn open data motto luidt dan ook: ‘Een goede analyse begint met open data’.

Geen goede data interpretatie zonder mens

De communicatie rondom open data noemt hij als de grootste uitdaging. “Er zijn niet zozeer nieuwe ICT middelen zoals apps of websites nodig, als wel communicatie over bestaande mogelijkheden. Ook denken wij dat er altijd een mens aan te pas moet komen om data rondom een project te organiseren: de projectinformatiemanager. Je hebt niet alleen het zoekwerk naar de juiste data, maar ook de kwaliteitscheck, de visualisatie en de communicatie.”

Veel voorkomende datasets die Van Dijk gebruikt zijn Natura 2000 gebieden, kabels, leidingen, bestemmingsplannen, dijkbeschermingszones, ruimtelijke visies en structuurplannen.  “Dit geheel geeft al voor 70% inzicht in mogelijkheden en beperkingen.” 

“Een relatief nieuwe interessante open dataset is Gelders verkeer. Het leuke is dat rond zo’n project als in t Harde enkele slimmeriken zelf al de data hadden verzameld, en hier de provincie mee om de oren sloegen. Niet gek dus dat overheden zelf de grootste klant zijn van hun eigen open data portalen: zij horen te weten hoe het zit.”

Besluitvorming verschuift naar maatschappij

Door het op tafel leggen van alle informatie, denkt de projectinformatiemanager  dat beslissingen veel democratischer genomen zullen worden. “Het proces van besluitvorming verschuift naar de maatschappij. Uiteindelijk blijft er echter een overheid nodig die inzichtelijk gemaakte belangen afweegt en ook de geldpot beheert. Maar het klopt dat de kerntaak van overheden een goed informatiebeheer wordt.”