Frank Verschoor van The Green Land werkt vooral voor overheden zoals provincies en gemeenten aan open data. Hij ziet veel kansen. Zijn open data motto luidt dan ook: ”Ieder vraagstuk is doordrenkt met onderbenutte data. Deze data herkennen en de kansen benutten kan iedereen leren.” 

Breng open data in het hart van ‘de business’

“Het is een illusie te denken dat het ‘over de schutting gooien’ van data leidt tot hergebruik. En toch gebeurt dat nog veel. Terwijl het leidt tot teleurstelling. Dat komt ook omdat open data zich vooral nog afspeelt in de periferie van een organisatie (vanuit ICT, GEO, communicatie of andere ondersteunende diensten). Dat terwijl open data juist in het hart van de organisatie (ook wel ‘de business’ genoemd) de meeste waarde heeft. Daar moeten de vraagstukken immers worden opgelost.”

Al het goede komt in drieën 

De basis van het openstellen van data bestaat volgens Frank uit drie activiteiten: publiceren, visualiseren en communiceren. “Publiceer zodat het beschikbaar is, visualiseer zodat iedereen het kan lezen – de grootste groep potentiële hergebruikers kan ruwe data namelijk niet lezen – en communiceer actief en gericht zodat het de juiste mensen bereikt, voor hergebruik.”

Open data als (beleids)instrument

Frank pleit ervoor om open data altijd actief in de dagelijkse praktijk van beleid en uitvoering te brengen. Hoe? Een eenvoudig voorbeeld. “Werk je als ambtenaar aan het aanpakken van winkelleegstand? Kijk dan eerst om je heen wie daar nog meer mee bezig is. Bijvoorbeeld de ondernemersvereniging, verhuurders en lokale initiatiefnemers. En voorzie hen van data die mogelijk kunnen helpen. Denk bijvoorbeeld aan data over het aantal verkeersbewegingen, passanten langs een pand. Ga erover in gesprek en ontdek wat ze nog meer nodig hebben. Of misschien hebben zij data die ze willen delen waar jij weer wat aan hebt. Zo vind je elkaar. Het helpt daarbij enorm als je weet welke data er is en wat je ermee kunt.”  

Open is impact

Van de twee woorden ‘open data’ is ‘open’ voor Frank belangrijker dan ‘data’. “Omdat de data open is, is de impact veel groter. Open is de ‘gamechanger’. Iedereen heeft toegang, er ontstaat een gelijke informatiepositie in netwerken, je haalt je omgeving naar binnen en andersom: open data geeft anderen nieuw handelingsperspectief. Dit betekent ook een verandering in houding en gedrag, van iedereen in het betrokken netwerk. De gesprekken worden anders, er is meer vertrouwen en samenwerking wordt vanzelfsprekend.“

Open data gaat over mensen

Franks ervaring is dat je alle betrokken mensen uit alle geledingen van de organisatie iedere keer opnieuw moet uitleggen waarom, wat en hoe. “Dat is nodig om mensen in beweging te krijgen. Daarbij is het noodzakelijk om je te verdiepen in wat mensen doen, aan welke actuele en concrete uitdagingen ze werken en met wie. Dat is het vertrekpunt om met open data aan de slag te gaan. Herkenbaar, dichtbij en direct toepasbaar. Voor het blijvend gebruik van open data is het belangrijk dat er ook vanuit de politiek en het bestuur structureel draagvlak is.” Frank haalt bij gemeenten en provincies steevast het betreffende coalitieakkoord aan. “Zowel de inhoudelijke als de organisatorische hoofdstukken ademen altijd open data. Maar in de praktijk wordt open data nog te weinig gezien en ingezet. Laten zien wat open data doet voor de opgaven van het coalitieakkoord is dan een eye- en een deuropener.”  

Frank betrekt ook altijd de externe relaties van de overheden met wie hij werkt. Daar ligt ook een databehoefte en bevinden zich potentiële hergebruikers.

Landelijk of nog grotere schaal nodig

Het is van belang dat data op een grotere schaal wordt gepubliceerd. Elkaar volgen in de publicatie en afspraken maken over formaten e.d.  verbreedt de toepasbaarheid en het hergebruik van de betreffende data. Om data te kunnen vergelijken, is het handig als alle provincies dezelfde data publiceren. Google Maps bijvoorbeeld hergebruikt de Nederlandse Open OV data in de reisplanner. Dat kan omdat die data van goede kwaliteit zijn, actueel, gestandaardiseerd en landelijk dekkend. 

Nederlandse ruimtevaartorganisatie functioneert als een heel groot oog

De mooiste open data bron met de grootste belofte die Frank kent is de satellietdata van het Netherlands Space Office (NSO), de Nederlandse ruimtevaart organisatie. “Die is als het ware een groot oog. Om de paar dagen wordt Nederland gescand. Uit hun data kun je opmaken wat er verandert in het landschap. Dat is super, want dan weet je wanneer er dijkverzakkingen zijn, wanneer wegen onderhoud behoeven en nog veel meer. Ook de landbouw maakt er al gebruik van, met gps gestuurde trekkers en satelliet data. De website van de NSO, www.spaceoffice.nl, laat de mogelijkheden heel goed zien.”